ÖN SÖZ’DEN
Türkiye’de Yabancılara Türkçe öğretimine yönelik sistematik ve planlı çalışmaları 1950’lilere kadar götürmek mümkün olsa da 1984 yılında Ankara Üniversitesi bünyesinde Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezinin (TÖMER) kuruluşu, yabancılara Türkçe öğretimi faaliyetlerinin kurumsallaşması açısından bir milat sayılabilir. Zira bundan sonra kısa süre içerisinde birbiri ardına pek çok üniversitede Türkçe öğretim merkezleri kurulacaktır ki hâlihazırda Türkiye’nin hemen hemen her üniversitesinde Türkçe öğreten birimler bulunmaktadır.
Türk Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun olan Saygıdeğer Erol Barın Hocamız, Türkiye’nin ilk TÖMER’inde yabancılara Türkçe öğretmeni olarak mesleğine başlamış ve kıymetli eşi Esra Barın Hanımefendi ile birlikte söz konusu birimin kuruluşunda ve kurumsallaşmasında uzun yıllar pay sahibi olmuştur. Bu yönüyle ülkemizdeki yabancılara Türkçe öğretimi faaliyetlerinin hafızası hâline gelen Erol Hoca, alanda çalışacak öğreticilere yol gösterici olmuştur. Erol Hoca bir yandan yabancılara Türkçe öğretimine ilişkin akademik çalışmalar yürütürken diğer yandan bu alanda mesleki tecrübe edinmiş, zamanla çeşitli idarecilik görevlerinde bulunarak eğitim-öğretim süreçlerinin tüm safhalarında çalışmış, başta bu kitabın editörleri olmak üzere alanda öğretmenlik veyahut akademisyenlik yapan pek çok insanın elinden tutarak alana kazandırmıştır. Erol Hocanın yol gösterdiği gençler, zamanla ülkemizin çeşitli TÖMER’lerinde öğretmen ve idareci olarak görev aldığı gibi alanda çalışan akademik kadroları da teşkil etmiştir. Denebilir ki Erol Hoca gerek öğretim üyeliği yaptığı dönemde gerek Yunus Emre Enstitüsündeki yöneticiliğinde gerekse çeşitli üniversitelerde yürüttüğü ders ve seminerleriyle yabancılara Türkçe öğretimi alanında çalışan bir neslin yetişmesine zemin hazırlamıştır. Bu kitabın editörleri de dâhil olmak üzere mesleki hayatının başlarında olan birçok genci yurt dışına Türkçe öğretmeye gitmek üzere teşvik eden, bir o kadarının da Türkiye’de kendini geliştirmesine vesile olan hocamız, biz öğrencilerinin sabırsızlık ve acemiliklerini de her zaman müşfik bir baba edasıyla hoş görmüştür. Bu sebeple kendisinden iyilikten başka bir şey görmeyen bizler, biraz gecikmeli de olsa kendisinin aziz hatırasına atfettiğiniz elinizdeki kitabı hazırlamaya karar verdik.
Kitapta Erol Hoca ile birlikte görev yapmış ve çalışmalara imza atmış Hocalarımızın hazırladığı anılar ile Erol Hocanın öğrencisi olmuş, hâlihazırda “Yabancılara Türkçe Öğretimi” ile ilgili çalışmalar gerçekleştiren akademisyenlerin hazırladığı akademik yazılar yer almaktadır. “Yabancılara Türkçe Öğretimi” çatı kavramı içerisinde hazırlanan çalışmalar arasında psikomotor becerilerin değerlendirilmesi, Türkçe öğretimi programlarının sorunları, dil öğretiminin tarihsel gelişimi, proje tabanlı öğrenme, dil yanlışları, dil tipolojileri, çocuk edebiyatı eserlerinden yararlanma, kültürel akis tekniği, harmanlanmış öğrenme, yurt dışında Türkçe öğretimi politikaları, dil becerileri, öğretici yetiştirme, özel amaçlı dil öğretimi, dil ihtiyaç analizi, materyal geliştirme, öğretici yeterlikleri, dil öğretiminde sessiz film, radyo tiyatrosu ve kuklaların kullanılması ile ilgili akademik yazılar bulunmaktadır. Kitabın yabancılara Türkçe öğretenlere ve alanda çalışmaya başlayacaklara yol gösterici olması en büyük dileğimizdir.
Son olarak bu naçiz kitabın üzerimizdeki emeklerini asla unutmadığımız ve kendisini her daim hayırla yâd ettiğimiz muhterem Hocamız Erol Barın Beyefendiye olan derin ihtiramımızın küçük bir nişanesi olarak kabul görmesini temenni eder, hocamıza ve eşine Cenab-ı Allah’tan can sağlığı içinde uzun ömürler niyaz ederiz. Ayrıca kitaba hatıraları ve akademik yazılarıyla katkı sağlayan hocalarımıza da can-ı gönülden teşekkür ediyoruz. Onların desteği ve iş birliği olmasaydı kuşkusuz bir kitap ortaya çıkamazdı. Bu kitabın bütün güzellikleri Hocamız Erol Barın’a, eksikleri ve kusurları ise bizlere aittir.
Editörler
Mart 2022-Ankara
DR. EROL BARIN
21 Aralık 1959 yılında İzmir’de doğdu. İlkokulu İzmir Yeşilyurt İlkokulunda, ortaokulu İzmir Eşrefpaşa Ortaokulunda tamamladıktan sonra Gökçeada Atatürk Öğretmen Lisesinde yatılı olarak okudu. 1977 yılında Hacettepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümüne girdi. Bir yıl İngilizce hazırlık okudu. 1982 yılında “Güneş ve Edebiyat-ı Umumiye Mecmuaları Üzerine Bibliyografik Çalışma” isimli lisans tezini tamamlayarak üniversiteden mezun oldu. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkçenin Eğitimi ve Öğretimi Anabilim Dalında “Yabancılara Türkçenin Öğretiminde Bir Metod Denemesi” isimli teziyle 1992 yılında yüksek lisans, “Grameri Türkçe Olan Topluluklara Türkiye Türkçesinin Öğretimi” isimli teziyle 1998 yılında da doktora çalışmalarını tamamladı.
1985 yılının Aralık ayında, Ankara Üniversitesi Türkçe ve Yabancı Dil Araştırma ve Uygulama Merkezinde (TÖMER) Türkçe okutmanı olarak göreve başladı. Ankara Üniversitesi TÖMER’de yabancılara ve Türk soylulara Türkçe öğretmenin yanı sıra gerek Millî Eğitim Bakanlığı gerekse diğer kamu kuruluşları için düzenlenen hizmet içi eğitim amaçlı dil kurslarında, Türkçenin fonetik, morfolojik, sentaktik ve semantik yapısı ile resmî yazışmalar konularında dersler verdi. Ayrıca, dil eğitiminde esas olan dört temel beceriyi geliştirme amaçlı aşağıdaki dersleri uygulamalı olarak vermektedir. Ankara Üniversitesi TÖMER’de 18 yıl dinleme, okuma, konuşma, yazma, dil bilgisi ve dikte konularında sınavlar hazırladı.
Kasım 1986’dan Nisan 2003’e kadar kadrolu okutman olarak çalıştı. Nisan 2003’te Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümüne yardımcı doçent olarak atandı. 2008 yılı ocak ayına kadar Gazi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümünde Başkan Yardımcısı olarak görev yaptı. Millî Eğitim Bakanlığı 2005 programına göre 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarının hazırlanmasında danışmanlık yaptı. Gazi Eğitim Fakültesinde iki bilimsel araştırma projesini tamamladı.
17 Ağustos 2011 tarihinde Gazi Üniversitesinden öğretim üyesi olarak emekli olup 19 Ağustos 2011 tarihinde Yunus Emre Enstitüsünde Yunus Emre Türkçe Eğitim ve Öğretim Merkezi (YETEM) Müdürü olarak göreve başladı. Bu görevde yabancı dil olarak Türkçe öğretimi konusunda okutman eğitimi, eğitimcilerin eğitimi, yetişkinler ve çocuklar için müfredat programlarının hazırlanması, kitap setlerinin yazılması gibi konularda çalışmalar yaptı. 5 Şubat 2014 tarihinde bu görevden ayrıldı. 2014-2017 yılları arasında Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yabancı Dil Olarak Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalında ve TOBB ETÜ Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde yarı zamanlı öğretim üyesi olarak çalıştı. Şubat 2014’ten Ocak 2018’e kadar Başkent Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalında yarı zamanlı öğretim üyesi olarak görev yaptı. Evli ve iki çocuk babasıdır.
KİTAP HAKKINDA
“Yabancılara Türkçe Öğretimi” alanının duayeni olan Dr. Erol Barın’ın gerek Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi süreçlerine gerekse alanda çalışan akademisyenlerin kişisel gelişimlerine katkıları yadsınamaz bir gerçektir. Türkiye’de ve yurt dışında uzun yıllar yabancılara Türkçe öğreten, akademik kariyerlerine Erol Barın’ın doğrudan etki ettiği Önder Çangal ve Umut Başar’ın editörlüğünde hazırlanan “Yabancılara Türkçe Öğretimi” kitabı “Dr. Erol Barın’a Armağan” olma niteliği taşıyan bilimsel bir kitaptır. Kitapta yalnızca Erol Hocanın öğrencilerinin ve birlikte görev yaptığı meslektaşlarının yazıları bulunmaktadır. Yabancılara Türkçe Öğretimi ile ilgili kuramsal ve teorik hususların ele alındığı çalışmada 33 yazarın 29 kitap bölümü bulunmaktadır.
Kitaptaki akademik bölümlere ve yazarlarına ilişkin bilgiler şu şekildedir:
- Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Psikomotor Beceriler Üzerine Bir Değerlendirme – Prof. Dr. Bahadır GÜCÜYETER – Ar. Gör. Mülkiye Ezgi İSKENDER
- Okullarımızda Türkçe Öğretimi ve Sorunlarımız (Müfredat Programı – Ders Kitabı – Okul Sözlüğü) – Prof. Dr. Celal DEMİR
- Gelenekten Geleceğe Türkçe: Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Sürecinde Folklor/Halkbilimi Kadrolarının Kullanımı – Prof. Dr. Cihan ÖZDEMİR – Gülçin BALAT
- Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Türk Halk Tiyatrosunun Yeri: Meddahlık – Prof. Dr. Fahri TEMİZYÜREK – Mine AKDEMİR
- Almanca Elifba Kitapları Bağlamında Türkiye’de Almanca Öğretiminin Tarihsel Gelişimi – Prof. Dr. Namık Kemal ŞAHBAZ – Prof. Dr. Faik KANATLI
- Türk Soylulara Türkçe Öğretiminde Materyal Sorunu – Prof. Dr. Muhammed Eyyüp SALLABAŞ
- Proje Tabanlı Öğrenmeye Türkçe Eğitimi Açısından Bir Bakış – Prof. Dr. Tazegül DEMİR ATALAY
- Türkçe Öğrenen Hırvat Öğrencilerin Dil Yanlışlarının Tipolojik Bir Yaklaşımla Değerlendirilmesi – Doç. Dr. Demet KARDAŞ
- Yabancılara Türkçe Öğretiminde Radyo Tiyatrosunun Kullanımı – Doç. Dr. Esra Nur TİRYAKİ
- Yabancılara Türkçe Öğretiminde Çağdaş Türk Çocuk Edebiyatı Eserlerinden Yararlanma – Dr. Öğr. Üyesi Arzu ÇEVİK
- Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Sınıf İçi Teknikler: “Kültürel Akis Tekniği” – Dr. Öğr. Üyesi Halit ÇELİK
- Danimarka’da Uygulanan Dil Politikaları Kapsamında Türkçe Öğretiminin Değerlendirilmesi – Dr. Öğr. Üyesi Rifat Ramazan BERK
- Yabancılara Türkçe Öğretiminde Öğretici Yeterliği Açısından Hedef Kitle Ana/Birinci Diline İlişkin Tipoloji Bilgisi – Öğr. Gör. Dr. Önder ÇANGAL – Dr. Öğr. Üyesi Umut BAŞAR
- Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Okuma Becerisini Test Etmede Kullanılan Teknikler Üzerine Bir Araştırma – Öğr. Gör. Dr. Dilek KOCAYANAK
- Türkçe Dersi Aday Öğretmenlerinin Covid-19 Salgınında Karşılaştıkları Güçlükler – Öğr. Gör. Dr. Emine AKYÜZ
- Çocuklara Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kukla Kullanımı – Öğr. Gör. Dr. Emine KURT
- Millî Eğitim Bakanlığının Yurt Dışındaki Türk Çocuklarına Yönelik Kurumları ve Faaliyetleri – Öğr. Gör. Dr. Hüseyin GÖÇMENLER
- Türkçenin İkinci/Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Harmanlanmış Öğrenme Ortamı Tasarımı – Öğr. Gör. Dr. Murat Sami TÜRKER
- Türkoloji Bağlamında Hindistan’da Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi – Öğr. Gör. Dr. Quabiz MOHAMMAD
- Konuşma Becerisini Geliştirmek İçin Tasarlanmış Bir Seçmeli Ders: Yabancı Dili Türkçe Olan Öğrencilerle Kültürel Etkileşim – Öğr. Gör. Dr. Şenay SARAÇ
- Türkçe Öğretiminde Öğretmen/Öğretici Yetiştirme – Öğr. Gör. Dr. Tarık DEMİR
- Yabancılara Özel Amaçlı Türkçe Öğretiminde Öğretici Yeterlikleri – Öğr. Gör. Dr. Volkan KURT
- Yabancılara Türkçe Öğretiminde Yaygın Okuma Modelinin Kullanımına Yönelik Örnek Ders Malzemesi Geliştirilmesi – Öğr. Gör. Eser KOCAMAN GÜRATA
- Çocuklara Yabancı/İkinci Dil Öğretiminde Materyal Geliştirme ve Temel İlkeler – Öğr. Gör. Ezgi İNAL
- Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Sessiz Filmlerin Önemi – Öğr. Gör. Hilal SARAÇOĞLU
- Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Uluslararası Öğrencilerin Yaşadıkları Sorunlara Yönelik Bir Meta-Sentez Çalışması – Öğr. Gör. İrem OYAR
- İkinci Dil Olarak Türkçe Öğrenen Çocukların Dil Öğrenme İhtiyaçlarının Belirlenmesi İçin Ölçek Geliştirme Çalışması – Hatice Dilek ÇAĞ
- Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Okuma Metinlerinin Öğretici ve Öğrenici Görüşleri Açısından Değerlendirilmesi – Melike TEMİZYÜREK
- Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kültür Aktarımı ve Fıkraların Kullanımı – Semanur ALTINAY
Söz konusu yayının künye bilgileri şu şekildedir:
Çangal, Ö. ve Başar, U. (2022). Yabancılara Türkçe Öğretimi – Dr. Erol Barın’a Armağan. Ankara: Nobel.